Η έμπνευση της ημέρας (Παρασκευή 27-4-2018)

Καλημέρα και χαρούμενη Παρασκευή με την έμπνευση της ημέρας! Σήμερα ακούμε 10 από τα πιο αγαπημένα τραγούδια του Μάριου Τόκα, ο οποίος έφυγε σαν σήμερα το 2008.

Γεννήθηκε στη Λεμεσό της Κύπρου. Ασχολήθηκε με τη μουσική από τα μαθητικά του χρόνια γράφοντας τραγούδια για τις παραστάσεις στο σχολείο και τις παρέες του. Η τουρκική εισβολή του 1974 τον βρίσκει φαντάρο: «Είναι μια περίοδος που μου άφησε τραυματικές εμπειρίες» λέει ο ίδιος σε μια συνέντευξή του. «τα γεγονότα εκείνα και η γεμάτη πίκρα ζωή, είναι πηγές έμπνευσης για κάποια από τα έργα μου» συνεχίζει ο ίδιος. Βαθύτατα πολιτικοποιημένος, ο Μάριος Τόκας άρχισε να γυρίζει από πόλη σε πόλη κάνοντας συναυλίες για να εμψυχώσει τους συμπατριώτες του και να μαζέψει χρήματα για την ανακούφιση των προσφύγων.

Μετά από θητεία 38 μηνών, ο Μάριος Τόκας απολύεται από το στρατό και το Σεπτέμβριο του 1975 συνεχίζει τις σπουδές του στο Εθνικό Ωδείο και τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Γράφει τραγούδια και προσπαθεί στις δισκογραφικές εταιρίες να κυκλοφορήσει τον πρώτο του δίσκο. Τελικά αυτό συνέβη το 1978, όταν ο Μανώλης Μητσιάς λέει τα πρώτα του λαϊκά τραγούδια στον δίσκο Τα τραγούδια της παρέας. Σταθμός στη διαδρομή του υπήρξε η γνωριμία του με τον ποιητή της «Ρωμιοσύνης», Γιάννη Ρίτσο, που του εμπιστεύθηκε ανέκδοτα ποιήματά του με γενικό τίτλο «Πικραμένη μου γενιά», δίσκο που κυκλοφόρησε το 1981. Ακολουθούν και άλλα μουσικά έργα σε ποίηση Κώστα Βάρναλη, Κώστα Καρυωτάκη, Κώστα Μόντη, Θεοδόση Πιερίδη, Τεύκρου Ανθία, Κυριάκου Χαραλαμπίδη, Μιχάλη Πασιαρδή και άλλων.

Σημαντική είναι η παρουσία του και στη μουσική επένδυση πολλών θεατρικών και κινηματογραφικών έργων όπως τα έργα «Δόνα Ροζίτα» και «Γέρμα» του Φρεδερίκο Γκαρσία Λόρκα και στις «Θεσμοφοριάζουσες» του Αριστοφάνη. Το 1980, γράφει ένα παιδικό δίσκο: «Θέλω να πω ότι έχω ιδιαίτερη αδυναμία σε ό,τι αφορά στα παιδιά» λέει ο ίδιος. Η δουλειά αυτή σε στίχους Φώντα Λάδη τραγουδήθηκε από την Τάνια Τσανακλίδου. Από τα τέλη της δεκαετίας του ’80 και μετά, οι επιτυχίες διαδέχονται η μία την άλλη και η μουσική του απλώνεται γρήγορα όπου υπάρχουν Έλληνες με τραγούδια όπως «Αννούλα του χιονιά», «ο Αλήτης», «Σ’ αγαπώ σαν το γέλιο του Μάη», «Η νύχτα μυρίζει γιασεμί», «Σαν τρελό φορτηγό», «Εξαρτάται», «Το σημάδι», «Σ’ αναζητώ στη Σαλονίκη», «Τα λαδάδικα», «Θάλασσες», «Δίδυμα Φεγγάρια», «Μια στάση Εδώ», «Ψηλά τα χέρια», «Βίος Ανθόσπαρτος», «Επιστροφές-καταστροφές», «Φαντάσου», «Μια βροχή», «Της μοναξιάς οι σκλάβοι». Τα τραγούδια του ερμήνευσαν μεταξύ άλλων οι τραγουδιστές Δημήτρης Μητροπάνος, Γιάννης Πάριος, Γιώργος Νταλάρας, Μανώλης Μητσιάς, Πασχάλης Τερζής, Γλυκερία, Χάρις Αλεξίου, Δήμητρα Γαλάνη, Αντώνης Καλογιάννης, Τόλης Βοσκόπουλος, Μαρινέλλα, Στέλιος Διονυσίου, Αλέκα Κανελλίδου, Κατερίνα Κούκα, Θέμης Αδαμαντίδης, Βασίλης Σκουλάς.

Η κορυφαία στιγμή στην καριέρα του είναι το 1996, όταν ο Τόκας πηγαίνει στο Άγιον Όρος και εκεί, συγκλονισμένος από τα χειρόγραφα που βρήκε και μελέτησε, έγραψε το συμφωνικό έργο «Θεογεννήτωρ Μαρία», το οποίο παρουσιάστηκε μεταξύ άλλων και στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Στεφάνου της Βιέννης (2002), στο πλαίσιο της ένταξης της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ο Μίκης Θεοδωράκης, έγραψε «ο Μάριος Τόκας, πάντα στηριγμένος στις ρίζες της ελληνικής μας παράδοσης, δημιούργησε και δημιουργεί έργα γνήσια ελληνικά. Οι μελωδίες του έχουν κάτι από τον ουρανό, τη θάλασσα, τον ίδιο τον βράχο του Άθω».
Ο Μάριος Τόκας το 2001, βραβεύτηκε από τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Γλαύκο Κληρίδη με το «μετάλλιο εξαίρετης προσφοράς στην πατρίδα» που αποτελεί την ύψιστη τιμή της Κυπριακής πολιτείας. Μεταξύ άλλων διακρίσεων, πήρε το 2002 και το βραβείο «Γιάννος Κρανιδιώτης».  Την Κυριακή του Πάσχα, στις 27 Απριλίου του 2008, έπειτα από πολύμηνη μάχη με τον καρκίνο. Η κηδεία του έγινε την Τετάρτη του Πάσχα, στο Α’ Νεκροταφείου Αθηνών παρουσία χιλιάδων κόσμου.

Σήμερα, στη συμπλήρωση των 10 ετών από τον θάνατό του, τα Κυπριακά Ταχυδρομεία δίδουν στην κυκλοφορία το νέο γραμματόσημο στο οποίο απεικονίζεται ο συνθέτης. Σε αυτό και για πρώτη φορά στην ιστορία τους, τα Κυπριακά Ταχυδρομεία θα έχουν εκτυπωμένο ραβδωτό κώδικα (QR code) που θα παραπέμπει τους χρήστες του στην επίσημη ιστοσελίδα του αείμνηστου μουσικοσυνθέτη για μουσικές ακροάσεις.