Η έμπνευση της ημέρας (Παρασκευή 22-6-2018)

Καλημέρα και χαρούμενη Παρασκευή! Σαν σήμερα το 1973 έκανε πρεμιέρα η θρυλική θεατρική παράσταση, «Το μεγάλο μας τσίρκο», σε κείμενα του Ιάκωβου Καμπανέλλη.

Η παράσταση ανέβηκε από το θίασο Καρέζη – Καζάκου στο θέατρο “Αθήναιον”. Τη σκηνοθεσία ανέλαβε ο Κώστας Καζάκος με βοηθό τον Άρη Δαβαράκη, τη μουσική και τα τραγούδια της παράστασης έγραψε ο Σταύρος Ξαρχάκος και τα ερμήνευε επί σκηνής ο Νίκος Ξυλούρης, ενώ τα σκηνικά και τα κοστούμια ήταν του Φαίδωνα Πατρικαλάκη.

Το έργο, αν και πολιτογραφήθηκε ως κωμωδία, είναι κατ`ουσίαν αλληγορíα, σάτιρα και, σε πολλά σημεία, δράμα. Η υπόθεσή του είναι η διαδρομή της νεότερης ελληνικής ιστορίας από την Τουρκοκρατία και τα χρόνια του Όθωνα έως τη Μικρασιατική Καταστροφή και τη γερμανική Κατοχή. Ο κόσμος αμέσως το αγκάλιασε και το αγάπησε. Το έργο έγινε σύμβολο του αγώνα κατά της Χούντας. Η αλληγορία του κατόρθωσε έξυπνα να διαφύγει της λογοκρισίας, δίνοντας αποφασιστικά χτυπήματα κατά της δικτατορίας. Ανάμεσα στον κόσμο υπήρχαν και «εκπρόσωποι» του στρατιωτικού καθεστώτος, που κατέγραφαν και ενημέρωναν τους προϊσταμένους τους για τις αντιδράσεις των θεατών.
Τον Οκτώβριο του 1973, το έργο διακόπηκε βίαια από τη Χούντα. Η Καρέζη και ο Καζάκος συνελήφθησαν και κρατήθηκαν στο ΕΑΤ-ΕΣΑ, ενώ συνελήφθησαν εκ νέου κατά την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Το ζεύγος δεν κάμφθηκε από τη σύλληψή του και ανέβασε το έργο εκ νέου μετά την αποφυλάκισή τους με μεγαλύτερη επιτυχία στις 22 Δεκεμβρίου. Αμέσως μετά τη Μεταπολίτευση, το έργο ξανανέβηκε με την προσθήκη των σκηνών που εíχαν λογοκριθεí κι ενός τραγουδιού («Το Προσκύνημα») στο φινάλε της παράστασης, για να τιμήσει τους νεκρούς του Πολυτεχνείου. Την παράσταση είδαν περίπου 400.000 άνθρωποι εκφράζοντας την επανάσταση – διαμαρτυρία τους ενάντια στη Χούντα.

Κυρίαρχα συνθήματα, γνωστά από την εξέγερση του Πολυτεχνείου, όπως «ΨΩΜΙ-ΠΑΙΔΕΙΑ-ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» και «ΦΩΝΗ ΛΑΟΥ — ΟΡΓΗ ΘΕΟΥ» , είχαν πρωτοεμφανιστεί στην παράσταση.
Ερμηνευτής, συνθέτης και μουσικοί δέχονταν σχεδόν καθημερινά τις «επισκέψεις» των οργάνων της Χούντας.